Ayşen Gruda
Ayşen Gruda, 22 Ağustos 1944 tarihinde İstanbul, Yeşilköy'de dünyaya gelmiştir. Türk sinemasının ve tiyatrosunun en güçlü, en komik ve en özgün kadın oyuncularından biri olan Gruda, canlandırdığı dominant, hazırcevap ve "domates güzeli" lakabıyla anılan karakterleriyle milyonların kalbinde taht kurmuş, sanat dünyasının "kırmızı oje'li" efsanesidir.
Sanatla iç içe bir ailede büyüyen Gruda'nın ablası Ayten Erman ve abisi Ayben Erman da kendisi gibi oyunculuk yapmıştır. Tiyatroya olan tutkusu onu genç yaşta sahnelere taşıdı. Tevfik Bilge'nin turne tiyatrosunda profesyonel kariyerine başladıktan sonra, Ankara Meydan Sahnesi'nde tiyatro oyuncusu Yılmaz Gruda ile tanışıp evlendi. Bu evlilikten Elvan Gruda adında bir kızı oldu. Daha sonra Devekuşu Kabare, Nisa Serezli-Tolga Aşkıner Tiyatrosu gibi önemli topluluklarda sahneye çıkarak komedi yeteneğini pekiştirdi.
Televizyonda canlandırdığı "Domates Güzeli Nahide Şerbet" karakteriyle tüm Türkiye tarafından tanınır hale geldi. Bu lakap, kariyeri boyunca onunla birlikte anıldı. Ancak onu Yeşilçam'ın zirvesine taşıyan, 1970'li yılların ortalarında Ertem Eğilmez'in yönettiği Arzu Film yapımı filmler oldu.
Bu dönemde, Türk sinema tarihinin en unutulmaz komedi filmlerinde, efsanevi bir kadroyla birlikte rol aldı. "Tosun Paşa" filmindeki Tellioğulları'nın hırslı kızı Zekiye, "Süt Kardeşler"deki dobra ve komik Emine, "Şaban Oğlu Şaban"daki yine aynı isimli Emine ve "Çöpçüler Kralı"ndaki Hacer karakterleriyle hafızalara kazındı. Özellikle Kemal Sunal, Şener Şen ve İlyas Salman gibi isimlerle oluşturduğu uyum, bu filmlerin başarısında kilit rol oynadı. Adile Naşit ve Münir Özkul'lu "Neşeli Günler" filminde canlandırdığı, eniştesiyle sürekli didişen ve "Ben tencere değilim, kapağımı her adama açmam!" repliğiyle hatırlanan Nilgün karakteri, onun en ikonik rollerinden biridir.
Ayşen Gruda, sadece komedi rolleriyle sınırlı kalmadı. Dramatik rollerdeki başarısını "Namuslu" ve "Fakir Milyoner" gibi filmlerle de kanıtladı. Keskin zekası, dobra ve korkusuz kişiliğiyle canlandırdığı karakterlere her zaman kendinden bir parça kattı.
Yeşilçam döneminin ardından da sahneden ve ekranlardan hiç kopmadı. Çok sayıda tiyatro oyunu, müzikal ve televizyon dizisinde rol alarak üretkenliğini sürdürdü. Katıldığı programlarda ve verdiği röportajlarda, toplumsal ve politik konulardaki cesur ve açık sözlü yorumlarıyla da tanındı.
Pankreas kanseriyle mücadele eden usta sanatçı, 23 Ocak 2019 tarihinde, 74 yaşında İstanbul'da hayata gözlerini yumdu. Ayşen Gruda, kendine has oyunculuk tarzı, güçlü kadın karakterleri, unutulmaz replikleri ve sanat dünyasındaki dik duruşuyla, Türk sinema ve tiyatrosunun en özgün ve en cesur kadınlarından biri olarak her zaman saygı ve sevgiyle anılacaktır.
